verbinden met je voorouders, hoe doe je dat eigenlijk?

In systemisch werk is bewustzijn van het systeem waar je onderdeel van bent een kernbegrip. Weten dat je voortkomt uit je (voor)ouders. Dat ze de bron zijn van jou leven. Zonder hen was je er niet geweest. En ik zeg er dan vaak bij: ‘of je dat nu leuk vindt of niet’. Want je gezin van herkomst en de levens van je voorouders hebben hun geschiedenis, die nooit alleen maar over rozen ging. Systemisch zeggen we dan: daar heb je het mee te doen. Maar hoe doe je dat eigenlijk?

Laat me je vertellen over de reis die ik zelf heb gemaakt op dit gebied, en de verrassende uitkomst. 

Zo rond 2008 begon bij mij het bewustzijn in te dalen over onderdeel zijn van een familiesysteem. Door deel te nemen aan familieopstellingen en door andere oefeningen en vormen van onderzoek te doen kon ik langzaam maar zeker steeds meer inkleuren ‘hoe het zat’ in mijn familiegeschiedenis. En daarbij hoe dat van invloed was op de vorming van mij als persoon en mijn zijn in het verleden en in het nu. 

Ik leerde over mijn vader’s geschiedenis en die van mijn moeder. Wat inzicht gaf, helderheid en begrip voor hoe zij de dingen deden zoals ze ze deden. Waardoor er meer berusting kon komen, meer begrip voor wat ik aantrof in mijn nest van herkomst. En daarmee ook minder boosheid daarover en verzet ertegen. 

Nu, in systemische bewoordingen, zou ik dat een eerste stap in de in-ordening in mijn systeem noemen. Wat gaat over het precies aannemen zoals het was, met alles wat fijn was en alles wat niet fijn was. Dat aannemen ging overigens niet vanzelf en ook gepaard met de nodige tranen en pijn. Maar over all kwam er vooral een gevoel van opluchting. Het gaf ruimte en ik voelde me er lichter door. 

En zoals dat gaat, kwam er nadat ik de eerste stap heb gezet, steeds weer een andere mogelijkheid om nog weer wat dieper in mezelf af te dalen en in te ordenen in mijn systeem van herkomst. Mezelf beter te leren kennen en mezelf meer en meer aannemen zoals ik ben. 

Zoals ze daarvoor de metafoor van de ui gebruiken: je pelt een schil af en komt dan bij een volgende schil, die je weer afpelt, enzovoort. Zo wordt persoonlijke ontwikkeling een nooit eindigende reis. En om de schillen af te pellen is het van belang om in actie te komen: begeleiding te zoeken, workshops te volgen, opleidingen te doen. En soms komt het dan uit onverwachte hoek.

Zo was ik in het voorjaar op Texel bij een tweedaagse workshop van Tanja Meyburg: Reclaiming Ancestors. Iets in me zei: hier moet je bij zijn. Ik had een boek over mijn familiegeschiedenis bij me. En daarnaast een hypothese: over hoe iets dat me in het hier-en-nu dwars zit verbonden is met iets uit de geschiedenis van mijn opa. Mijn hoop was om dat te kunnen onderzoeken en beter te begrijpen.

En het verrassende was… dat begrijpen….dat bleek nu eigenlijk helemaal niet zo dienend. De belangrijkste ‘les’ die ik meekreeg van Tanja Meyburg daar was dat je niets kunt rechtzetten in de geschiedenis. Nou ja, dat wist ik eigenlijk al wel. Maar, het nieuwe inzicht was: je mag (moet?) het met rust laten. Wat opa overkwam is van opa, niet van mij. Het enige dat je hoeft te doen is in de rij gaan staan. Letterlijk of in gedachten, dat maakt niet uit, zolang je maar aanneemt: dit zijn mijn voorouders, hier kom ik uit voort. 

Hoe ik dat doe? Door foto’s en andere zaken (zoals een diploma van mijn moeder) van mijn voorouders in huis plek te geven. Door af en toe naar het familiewapen te kijken dat op mijn werkkamer hangt (en te weten dat dat er altijd is). Door af en toe het graf van mijn ouders te bezoeken. Door een fietstocht te maken, in het spoor van de migratiereis die mijn voorouders door Nederland maakten. En met al die dingen een soort altaar te bouwen, mijn voorouders een plek te geven in mijn dagelijkse leven. 

En het onderscheid te maken: hun geschiedenis is die van hun, de mijne is die van mij. En alleen in het hier en nu kan ik vorm geven aan mijn verlangen en daarmee aan mezelf. Een verrassend eenvoudig inzicht eigenlijk. En tegelijk een heel verruimend. Ik kan hierdoor míjn lot loskoppelen van dat van mijn ouders en voorouders. En ik kwam tot het inzicht dat het zoeken en puzzelen in de geschiedenis van mijn opa me afleidt van in het hier en nu zijn. Door dat puzzelen op te geven kan ik me meer richten op wat ik hier en nu te doen heb: het leven leven.