over lot en levensweg

Lot en levensweg – over moeders en dochters

Reflecties uit de workshop “Van dochter naar moeder”

BLOG PIEN ROMMENS

In de workshop Van dochter naar moeder stonden we stil bij iets wat voor veel moeders herkenbaar is: hoe je als dochter je moeder aanneemt zoals zij is, en hoe je als moeder je dochter haar eigen weg laat gaan.

Tussen die twee bewegingen ontstaat een belangrijk inzicht uit het systemisch werk: het verschil tussen lot en levensweg. En hoe je, juist door je lot aan te nemen, kwaliteiten ontwikkelt die de basis vormen voor je levensweg. Wat ons is overkomen is, vormt niet alleen een last, maar ook een bron.

Wat is van mij, en wat is van de ander?

In de workshop deelden vrouwen openhartig hun verhalen. Sommigen merkten dat ze onbewust iets probeerden te dragen voor hun (voor)moeder. Anderen voelden hoe lastig het was om hun dochter echt los te laten.

Ik herken dat zelf ook. Als het over mijn kinderen gaat, komt er een oerinstinct naar boven: ik wil ze beschermen, vasthouden, veilig houden. Als een leeuwin. Maar dat is niet de plek die klopt. Mijn kinderen hebben hún leven, met hún weg. En ik heb die van mij — dat vraagt vertrouwen, én de steun van andere moeders.

Vanuit een systemische blik bekeken

In systemisch werk maken we onderscheid tussen het lot dat een gegeven is, en de levensweg die we daaruit vormgeven. Ieder mens heeft zijn eigen lot — en dat kunnen we niet voor elkaar dragen, ook al voelen we soms die neiging. Zeker tussen moeders en dochters komt dat vaak voor.

Wat systemisch klopt, is dat iedereen zijn of haar eigen lot draagt. We hoeven en mogen het lot van de ander niet overnemen, ook al willen we soms helpen of verzachten.

Als moeder is het dus belangrijk om je dochter haar leven toe te vertrouwen. Je kunt er zijn, haar liefhebben, haar steunen — maar haar pad is niet het jouwe. En het is ook niet aan jou om haar te sparen voor wat het leven haar brengt.

Tegelijk vraagt het van ons als dochters om onze moeder te nemen zoals zij is. Om te erkennen: dit is jouw leven, jouw geschiedenis. En dat is niet van mij om te dragen of te herstellen.

Je lot als bron van je kracht

Een van de belangrijkste inzichten uit deze workshop is dat ons lot niet alleen bestaat uit moeilijkheden. Het is óók de plek waar we onze veerkracht hebben ontwikkeld. Waar we hebben geleerd om vol te houden, te voelen, te dragen, lief te hebben, te kiezen.

Juist daar, waar het leven ons geraakt heeft, hebben we kwaliteiten opgebouwd. Die vormen de basis voor onze levensweg. Dus in plaats van je af te keren van je lot, kun je het omarmen als een bron. Iets dat je gevormd heeft — en dat je richting geeft.

Zelf doen wat je je dochter toewenst

Als moeder gun je je dochter een vrij leven, waarin ze haar eigen keuzes maakt. Maar dat begint bij jezelf. Hoe meer jij je eigen plek inneemt, je eigen lot draagt en je eigen pad loopt, hoe meer ruimte je haar geeft om datzelfde te doen.

Loslaten betekent niet dat je afstand neemt, maar dat je haar erkent als een zelfstandig mens. En dat je vertrouwt dat zij, net als jij, haar kwaliteiten zal ontwikkelen uit haar eigen ervaringen — uit haar eigen lot.

Het is soms moeilijk om te zien dat onze dochters vergelijkbare worstelingen tegenkomen als wijzelf. Maar systemisch werk leert ons dat ieder verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen leven. En dat die verantwoordelijkheid daar ook mag blijven.

Want alleen dan kan de liefde vrij stromen — van moeder naar dochter, van generatie op generatie.

Van dochter naar moeder: je plek innemen

De titel van de workshop verwijst niet alleen naar het feit dat we zelf moeder zijn geworden, maar ook naar de innerlijke beweging die dat vraagt. Want hoe oud we ook zijn: we blijven de dochter van onze moeder.

En dat betekent dat we in het familiesysteem op de kindplek horen — de plek onder onze moeder. Niet ernaast, niet erboven. Hoe ingewikkeld of pijnlijk die relatie soms ook is geweest, juist het innemen van die plek brengt rust en ordening in het systeem.

Els van Steijn beschrijft dat mooi met haar metafoor van de fontein: als jij op jouw eigen plek staat, stroomt de energie vrij. Ga je op de plek van je moeder staan, uit loyaliteit of overleving, dan stokt de stroom. Maar als je je plek als dochter inneemt, kun je er ook volledig zijn als moeder voor je kinderen.

Tot slot

Lot en levensweg zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door je lot aan te nemen, ontstaan de kwaliteiten die jouw levensweg mogelijk maken. En als jij als dochter je plek inneemt en je leven leeft, kun je als moeder je dochter haar pad laten lopen.

Niet omdat je haar loslaat uit onverschilligheid, maar omdat je haar gunt dat zij hetzelfde doet: haar plek innemen, haar leven leven, haar kracht vinden.

Dat is waar de liefde vrij kan stromen — van moeder naar dochter, en weer verder.

De volgende workshop Van dochter naar moeder vindt plaats op 3 & 4 oktober 2025. 👉 Hier vind je meer informatie en kun je je aanmelden.

Heb je geen kinderen of dochter en wil je wel meer ontdekken over jouw plek in je gezin van herkomst, dan kun je deelnemen aan de 1-daagse workshop Dochter zijn OF aan een Familieopstelling.